Ένα
ταξίδι στην Μικρασιάτικη γη ήταν πάντα μέσα στις επιδιώξεις μου,
αναζητώντας παράλληλα και κατάλληλες προϋποθέσεις για να το
πραγματοποιήσω.
Πολύτιμη
συμβολή σε αυτό είχε ο φίλος Βασίλη Μ. που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην
Πόλη, γνώστης της σύγχρονης τούρκικης πραγματικότητας και της γλώσσας,
που ασφαλώς βοήθησε πάρα πολύ στη οργάνωση του ταξιδιού, την παραμονή,
την ξενάγηση, και την συνεννόηση σε όλες τις επαφές μας με τους
ντόπιους.
Ξεκινήσαμε
τρία ζευγάρια φίλων, από την Αθήνα για ένα πενθήμερο ταξίδι στη Σμύρνη,
ενώ είχε κανονιστεί να έχουμε και συναντήσεις με φίλους, γνώριμους από
τα συνδικάτα, συναδέλφους στην ενέργεια.
Φτάσαμε
στη Σμύρνη, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας, και όλα μας
φαίνονταν γνώριμα! Οι πρώτες εντυπώσεις από τους ανθρώπους και οι
γενικές εικόνες της πόλης μας θύμισαν έντονα την Θεσσαλονίκη. Μια πόλη
που εμπεριέχει ταυτόχρονα την Δύση και Ανατολή, μια Μικρασιάτικη πόλη
γνώριμη από αφηγήσεις και κείμενα βιβλίων με έντονη την Ελληνική
παρουσία παλαιότερων χρόνων. Μια πόλη γεμάτη αντιθέσεις, όπου σε ένα
τεράστιο παραλιακό μέτωπο, οι αριστοκρατικές συνοικίες με τις μοντέρνες
και πολυτελείς πολυκατοικίες, εναλλάσσονται με φαβέλες γεμάτες με
παράγκες και παραπήγματα! Οι γυναίκες στη πλειοψηφία τους χωρίς
μαντίλες, ενώ λιγότερες ηλικιωμένες κυρίως, με μαντίλες, πολλή νεολαία
με ντύσιμο και συμπεριφορές ευρωπαϊκές. Τα smartphones φυσικά παίρνουν
φωτιές!
Κυρίαρχη
η παρουσία του Κεμάλ Ατατούρκ, το πρόσωπο του οποίου δεσπόζει σχεδόν
παντού, αφίσες, σπίτια, καταστήματα δρόμους, αλλά και σε ένα τεράστιο
γλυπτό φιλοτεχνημένο σε βράχο λίγο έξω από το κέντρο της πόλης. Ελάχιστα
σπίτια επίσης είχαν κρεμασμένη την τούρκικη σημαία.
Η
Σμύρνη θεωρείται από τους ντόπιους ως η πιο ριζοσπαστική περιοχή της
χώρας, ενώ και πολιτιστικά κατέχει τα πρωτεία. Φιλόξενοι και φιλικοί οι
κάτοικοι ενώ, αν και η χώρα τους βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση, η
παρουσία ένστολων της ασφάλειας η του στρατού ήταν ελάχιστη.
Εντύπωση
μας έκαναν επίσης ο μεγάλος αριθμός αυτοκινήτων τα οποία ήταν
καινούργια σχεδόν στο σύνολο τους, τα πολλά και φθηνά συγκριτικά, ταξί
τους.
Πάρα
την εμφανέστατη μείωση της τουριστικής κίνησης, η γενική εικόνα που
δίνει η Σμύρνη είναι, ότι βρίσκεται σε ακμάζουσα οικονομική περίοδο, με
μεγάλη ανοικοδόμηση στα προάστια, με πολλές βιομηχανικές και
βιοτεχνικές μονάδες, πολλά οργανωμένα θερμοκήπια που τροφοδοτούν τη πόλη
με λαχανικά και πάρα πολλά καταστήματα λιανικού εμπορίου. Σε σχέση με
το 1/3 των κλειστών μαγαζιών της Αθήνας, η Σμύρνη μας φάνηκε
οικονομικός παράδεισος. Βέβαια οι συνθήκες εργασίας δεν είναι και ότι
καλύτερο, πολλοί εργάζονται ανασφάλιστοι χωρίς συμβάσεις, χωρίς
συγκεκριμένο ωράριο με ένα μέσο μισθό 300-400 ευρώ. Η ισοτιμία ευρώ -
τούρκικης λίρας είναι περίπου 1 προς 3,6, ενώ γενικά στο φαγητό και την
ένδυση είναι περίπου στην ίδια αντιστοιχία πιο φτηνοί.
Η Σμύρνη είναι από τις αρχαιότερες πόλεις και λιμάνια της Μεσογείου, της αρχαίας Ιωνίας. Ιδρύθηκε περί το 3000 π.Χ, και κατοικήθηκε από ελληνικούς πληθυσμούς από την αρχαιότητα μέχρι και την Καταστροφή της Σμύρνης το 1922 και την ανταλλαγή πληθυσμών
που ακολούθησε με τη Συνθήκη της Λωζάνης. Υπάρχουν σημαντικοί
αρχαιολογικοί χώροι τόσο εντός της πόλης (όπως η Αγορά) όσο και λίγο
παραέξω, η Έφεσος και η Πέργαμος απέχουν μία ώρα δρόμο από το κέντρο.
Το
1922 η Σμύρνη, δίχως τα προάστια και τα τριγύρω χωριά, αριθμούσε
370.000 κατοίκους, εκ των οποίων: οι 165.000 ήταν Έλληνες οι 80.000
Τούρκοι οι 55.000 Εβραίοι οι 40.000 Αρμένιοι οι 6.000 Λεβαντίνοι και οι
30.000 διάφορες άλλες εθνικότητες. Το πληθυσμιακό αυτό αμάλγαμα απέδωσε
στη Σμύρνη τον χαρακτηρισμό "Γκιαούρ Ιζμίρ" (Σμύρνη των απίστων). Ο
Αδαμάντιος Κοραής, ο Δημήτριος Γληνός, ο Μανόλης Καλομοίρης, ο Γεώργιος
Σεφέρης, ο Μίνως Αργυράκης και η Έλλη Παππά, είναι μερικοί μόνο από τους
επιφανείς Έλληνες που γεννήθηκαν σε αυτόν τον τόπο.
Σήμερα το Ελληνικό στοιχείο είναι απειροελάχιστο, ζουν περίπου 200 άτομα μέσα σε μια πόλη 4.000.000 κατοίκων.
