Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 6ης ΜΑΗ
ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΝ. ΛΑΦΑΖΑΝΗ (ΙΣΚΡΑ)
Ερ.: Έχετε πει επανειλημμένα ότι αυτές οι εκλογές της 6ης Μαϊου είναι εκλογές στρατηγικού προσανατολισμού. Τι ακριβώς εννοείτε;
Π.Λ.: Οι εκλογές αυτές είναι προφανές ότι δεν είναι συνηθισμένες.Αντίθετα, θα έλεγα ότι μπορούν να επηρεάσουν σοβαρά είτε σε μιακατεύθυνση χειραφέτησης και προοδευτικής ανατροπής είτε σε ένα δρόμο νέας βαρβαρότητας και καταστροφής το μέλλον της χώρας για δεκαετίες.
Ίσως από την άποψη της στρατηγικής σημασίας τους και μόνο αυτής, μοιάζουν με τις εκλογές του Μάρτη του 1946.
Ερ.: Δηλαδή;
Π.Λ.: Στις νόθες εκλογές τρομοκρατίας και αίματος της 31ης Μάρτη του 1946, με αποχή πάνω από 50% (!), δόθηκε δυστυχώς το επίχρισμα λαϊκής νομιμοποίησης σε ένα καθεστώς που εγκαθιδρύθηκε στην Ελλάδα έκτοτε - αφού προηγήθηκε ξένη πολεμική ιμπεριαλιστική επέμβαση και ακολούθησε εμφύλιος πόλεμος - και το οποίο διατηρείται στην ουσία μέχρι σήμερα.
Και διατηρείται, ανεξάρτητα από αμφισβητήσεις, ανακατατάξεις, μικρές και μεγάλες αλλαγές, τις οποίες καθόλου δεν υποτιμώ, που κατά καιρούς μεσολάβησαν.
Ερ.: Πως μπορεί να συνοψιστεί το καθεστώς;
Π.Λ.: Θα το περιέγραφα αρκετά απλουστευτικά ως ένα καθεστώς άγριου καπιταλισμού και σκληρών πελατειακών και ολιγαρχικών δικτύων, με την Ελλάδα «μαντρόσκυλο» και μαζί πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό «οικόπεδο» των ηγεμονικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων της Δύσης.
Ερ.: Μήπως είστε υπερβολικός;
Π.Λ.: Η φύση και η ουσία των καθεστώτων που κυριαρχούν δεν κρίνεται από τις ομαλές περιόδους αλλά από τις περιόδους εξαιρετικής όξυνσης των δυσκολιών. Σε δυσκολίες σαν τις σημερινές η ελληνική μεταπολιτευτική δημοκρατία δείχνει το αληθινό αποκρουστικό της πρόσωπο.
Μόνο ένα καθεστώς σαν αυτό που συνόψισα, θα μπορούσε να μετατρέψει την Ελλάδα σε άβουλο «πειραματόζωο», προκειμένου να εγκαινιασθεί η επέλαση της τρόικας και των μνημονίων σε όλο και περισσότερες χώρες της Ε.Ε.
Ερ.: Επομένως θεωρείτε μια ιστορική ευκαιρία για αλλαγή στρατηγικού προσανατολισμού τις εκλογές της 6ης Μάη
Π.Λ.: Είναι προφανές ότι αν το ’46 δόθηκε ένα επίπλαστο λαϊκό άλλοθι για μια ναρκοθετημένη εθνικά, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά Ελλάδα, δεν θα πρέπει να γίνει το ίδιο τον Μάη του 2012.
Αν σε αυτές τις εκλογές επικρατήσουν οι φανερές και «αφανείς» μνημονιακές δυνάμεις και γενικότερα δυνάμεις του αστικού κατεστημένου τόξου, τότε η Ελλάδα μπορεί να εισέλθει σε μια πολύ μακρόχρονη περιπέτεια και πραγματική καταστροφή.
Ερ.: Άρα ποιος ή ποιοι πρέπει να είναι οι στόχοι της μαχόμενης Αριστεράς σε αυτή την εκλογική μάχη;
Π.Λ.: Κεντρικός στόχος μας αλλά όχι μόνος, είναι όχι απλώς η ήττα αλλά η συντριβή κυριολεκτικά του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ!
Αν οι δυνάμεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ συναθροίσουν μια άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τότε, με «λαϊκή συνενοχή» και λαϊκό επίχρισμα, η Ελλάδα θα βυθιστεί στην άβυσσο!
Δεν θέλω να κινδυνολογήσω. Νομίζω, όμως, ότι αυτό είναι ό,τι το τραγικότερο μπορεί να επισυμβεί σε αυτή τη χώρα.
Ερ.: Αρκεί, όμως, η συντριβή του λεγόμενου «δικομματισμού» για να ανοίξουν θετικότερες προοπτικές;
Π.Λ.: Η συντριβή ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για να αλλάξουμε σελίδα.
Δυστυχώς, πέρα από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ υπάρχουν ψευδεπίγραφες αντιμνημονιακές δυνάμεις που μιλάνε στο όνομα της Αριστεράς και δυνάμεις που πίσω από την αντιμνημονιακή ρητορική αποκαλύπτουν ένα βαθύτατα συντηρητικό έως αντιδραστικό πρόσωπο και πρόγραμμα.
Ερ.: Επομένως το «αντιμνημόνιο» δεν είναι αρκετό
Π.Λ.: Ασφαλώς και δεν είναι! Το «αντιμνημόνιο» δεν αποτελεί διαβατήριο προόδου. Αντίθετα, είναι μια ομπρέλα κάτω από την οποία μπορεί να συνωθούνται και να δημαγωγούν οι πιο διαφορετικοί έως ετερόκλητοι προσανατολισμοί! Το αντιμνημόνιο δεν μπορεί να είναι όχημα αυτόματης πολιτικής συγγένειας. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση αλλά όχι ικανή για συγκλίσεις.
Ερ.: Επομένως…
Π.Λ.: Δεν πρέπει να έχει κανένας καμία αυταπάτη ότι με την ενίσχυση για παράδειγμα της ΔΗΜΑΡ ή των Οικολόγων Πράσινων πλήττει το μνημόνιο ή τροφοδοτεί προοδευτικές εξελίξεις.
Τόσο η ΔΗΜΑΡ όσο και οι Οικολόγοι Πράσινοι κινούνται στη λογική της αναδιαπραγμάτευσης του Μνημονίου και οριακών «μεταρρυθμίσεων» του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, ορισμένες εκ των οποίων είναι μάλιστα άκρως αρνητικές.
Όπως έχει δείξει, όμως, και η ίδια η εμπειρία η επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου όχι μόνο δεν αποφέρει τίποτα, αφού ουσιαστικά δεν υπάρχει «καλό» και κακό μνημόνιο αλλά και με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί σε ένα χειρότερο Μνημόνιο. Η περίπτωση Σαμαρά είναι χαρακτηριστική!
Είναι πολύ πιθανό, ΔΗΜΑΡ και Οικολόγοι Πράσινοι, πέρα από τις προφανείς διαφορές τους, να συναποτελέσουν στηρίγματα του δικομματισμού, αν ο τελευταίος δεν θα διαθέτει μετά τις εκλογές κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.
Ερ.: Πως κρίνετε την εκ δεξιών απόρριψη ΠΑΣΟΚ και ΝΔ;
Π.Λ.: Είναι προφανές ότι εδώ τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα.
Η αποδυνάμωση του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ με την ενίσχυση δυνάμεων όπως οι Ανεξάρτητοι Έλληνες ή ο ΛΑΟΣ θα σηματοδοτήσει ένα βαθύτατα συντηρητικό πρόσημο, που στην πράξη δεν θα έχει την παραμικρή σχέση με την ακύρωση και του μνημονίου.
Ιδιαίτερα να σημειώσω ότι η τυχόν άνοδος της φασιστικής Χρυσής Αυγής θα συνιστά μια πολύ ακραία επικίνδυνη εξέλιξη, η οποία μπορεί να πληρωθεί πανάκριβα από τον τόπο και τους εργαζόμενους
Ερ.: Το ζητούμενο επομένως, ποιο είναι;
Π.Λ.: Η πρόκληση είναι η συντριβή του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ να συνδυαστεί με την ολόπλευρη ενίσχυση αποκλειστικά ή τουλάχιστον κυρίως, της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και πρώτα απ’ όλα με την ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ ως μιας δύναμης με ένα εξαιρετικά σημαντικό ενωτικό προσανατολισμό.
Οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ και άλλες μη κοινοβουλευτικές οργανώσεις της αριστεράς) πρέπει να βγουν πανίσχυρες και ουσιαστικοί νικητές από τις κάλπες. Ήττα του δικομματισμού χωρίς μια μεγάλη νίκη της ριζοσπαστικής Αριστεράς, μπορεί να εξελιχθεί σε ένα πουκάμισο αδειανό…
Επαναλαμβάνω, ο στόχος αυτών των εκλογών είναι διπλός και αξεχώριστος: συντριβή ΝΔ και ΠΑΣΟΚ με την ανάδειξη της Ριζοσπαστικής Αριστεράς σε μεγάλη συμπαραταγμένη ηγεμονική δύναμη, για να διαδραματίσει όσο το δυνατόν πιο αποφασιστικό ρόλο στις μετεκλογικές εξελίξεις!
Ερ.: Πολλοί μιλάνε για εκλογικές αυταπάτες που διακατέχουν κάποια τμήματα της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Ποια είναι η γνώμη σου;
Π.Λ.: Δεν υπάρχει τίποτα το χειρότερο για μια ανατρεπτική δύναμη που θέλει να αλλάξει ριζικά την κοινωνία από το να θεωρήσει ότι αυτή η αλλαγή θα είναι ένας εκλογικός περίπατος.
Οι εκλογές και μόνο δεν αλλάζουν τις κοινωνίες. Μπορεί, όμως, η εκλογική μάχη, εφόσον είναι επιτυχής, να αποτελέσει ένα σταθμό και μια νέα αρχή για μεγάλους και σκληρούς πολιτικούς και ταξικούς αγώνες που θα σηματοδοτήσουν ανατροπές στην κατεύθυνση μιας νέας κυβέρνησης και μιας νέας εργατικής και λαϊκής εξουσίας με σοσιαλιστική προοπτική.
Ερ.: Επομένως δεν θεωρείτε ότι μπορεί σε αυτές τις εκλογές να αναδειχθεί μια νέα αντιμνημονιακή και προοδευτική κυβέρνηση.
Π.Λ.: Μια τέτοια υπόθεση τη θεωρώ δύσκολο να γίνει πραγματικότητα στην επερχόμενη εκλογική μάχη. Η Αριστερά δεν έχει προετοιμασθεί ιδεολογικά, πολιτικά, ενωτικά, οργανωτικά, προγραμματικά για ένα τέτοιο άλμα ούτε οι κοινωνικές προϋποθέσεις είναι έτοιμες, παρόλο που σημειώνονται μεγάλες θετικές κοινωνικές διεργασίες. Οι ερχόμενες εκλογές, όμως, αν είναι νικηφόρες, μπορεί να θέσουν όλες τις δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς μπροστά σε γιγαντιαίες προκλήσεις που θα παρωθήσουν όλη την Αριστερά για να ανταποκριθεί σε αυτές, να κάνει μεγάλα άλματα προς τα μπρός.
Η ριζοσπαστική Αριστερά βρίσκεται σε μια ιστορική ευκαιρία και δεν πρέπει να φοβηθεί τις μέχρι τώρα καθυστερήσεις και ανεπάρκειες της.
Πρέπει να τολμήσει να θέσει μεγάλους στόχους και μέσα στην προσπάθεια να τους πετύχει μπορεί και ίδια να αλλάζει.
Ερ.: Βάζετε στόχο τη συντριβή ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Αυτή η συντριβή, όμως, μπορεί να αποσταθεροποιήσει σε σημαντικό βαθμό τη σημερινή κατάσταση, χωρίς να μπορεί η ριζοσπαστική Αριστερά να δώσει διέξοδο. Αυτό δεν θα χειροτερέψει τις συνθήκες;
Π.Λ.: Το ερώτημα που θίγετε είναι καίριο. Η απάντηση μου είναι σαφής. Η Αριστερά δεν πρέπει να φοβηθεί την αποσταθεροποίηση του κυρίαρχου μνημονιακού μπλοκ, έστω και αν η ίδια δεν είναι έτοιμη να επωφεληθεί άμεσα από αυτή την αποσταθεροποίηση και να ανοίξει νέους δρόμους.
Αυτή, όμως, η αποσταθεροποίηση θα αποτελέσει για την Αριστερά (αλλά και το λαό) μια πρόκληση να αλλάξει η ίδια, να κινήσει νέες ενωτικές διεργασίες, να προχωρήσει σε μεγάλες συμπαρατάξεις και να διευκολύνει ισχυρές, ενωτικές, αγωνιστικές, λαϊκές διεργασίες για μια θετική διέξοδο.
Η αποσταθεροποίηση του κυρίαρχου μνημονιακού μπλοκ θα ανοίξει μια μεταβατική φάση είτε προς μια νέα, ίσως ακόμα χειρότερη, κατεστημένη σταθερότητα είτε για μια νέα προοδευτική σταθερότητα αριστερών και σοσιαλιστικών προσανατολισμών.
Η καταστροφική απουσία μιας μνημονιακής σταθερότητας ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, είναι μια κινδυνολογία του κατεστημένου.
Ερ.: Μήπως υπερβάλλετε για τις δυνατότητες της Αριστεράς σε αυτή τη φάση παρασυρόμενος από επιφανειακές αντιμνημονιακές λαϊκές διαθέσεις; Μήπως υποτιμάτε αντιδραστικούς κινδύνους;
Π.Λ.: Ο ρεαλισμός στον οποίο επιχειρείτε να αναφερθείτε δεν είναι διόλου αβάσιμος. Πράγματι δεν πρέπει κανείς να αεροβατεί. Την ίδια ώρα που η ριζοσπαστική Αριστερά παρουσιάζει σημαντικές αυξητικές τάσεις, μια νέα σοσιαλδημοκρατική συνιστώσα κάνει την εμφάνισή της, ενώ στα δεξιά της ΝΔ αναδύονται νέες δυνάμεις και όλα τούτα κάτω από ένα ψευδεπίγραφο αντιμνημονιακό πέπλο.
Με βαθύτατη ανησυχία, επίσης, πρέπει να δούμε συνολικά το δεξιό, ακροδεξιό μπλοκ με τηνφασιστική απόφυση να συγκεντρώνουν δημοσκοπικά πάνω από 45%, ένα από τα μεγαλύτερα ιστορικά ποσοστά επιθετικής δεξιάς, εν μέσω μνημονίου και καπιταλιστικής κρίσης.
Όλα τούτα δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για εύκολες εκφωνήσεις αριστερής εξουσίας.
Πράγματι χρειαζόμαστε περισσότερη προσγείωση αλλά αυτό δεν πρέπει να σημάνει απαισιοδοξία και λιγότερη τόλμη.
Ερ.: Σε τι συνίσταται η αισιοδοξία και η τόλμη;
Π.Λ.: Ότι οι εκλογές μπορεί να γίνουν μια καινούργια αφετηρία για μια μεγάλη μετεκλογική αντεπίθεση της Αριστεράς κάτω από καλύτερες συνθήκες.
Γι αυτό είναι σημαντικό αυτές οι εκλογές να μην είναι σταθεροποιητικές για το κυρίαρχο μπλοκ και να δώσουν μια ισχυρή ενθάρρυνση στη ριζοσπαστική Αριστερά.
Οι εκλογές της 6ης Μάη δεν θα αλλάξουν όσα επιθυμούμε ότι μπορεί να αλλάξουν οι εκλογές.
Μπορεί, όμως, να γίνουν ένα μεγάλο ποιοτικό βήμα για εξελίξεις.
Να καταστούν ένα ποιοτικό σημείο μιας πορείας αγώνων και μεγάλων συγκρούσεων που θα φέρουν τη ριζοσπαστική Αριστερά στην κυβέρνηση και την εξουσία για την αλλαγή της κοινωνίας.
Ερ.: Βλέπουμε να έχει αρχίσει στην προεκλογική φάση ένας ιδιόμορφός εμφύλιος στην ριζοσπαστική Αριστερά; Θεωρείτε ότι είναι επωφελής;
Π.Λ.: Όχι μόνο δεν είναι επωφελής αλλά και είναι απόλυτα ζημιογόνος για να μην πω τίποτα πολύ χειρότερο. Κάποιοι στη ριζοσπαστική Αριστερά πρέπει να σταματήσουν το σπορ των άγονων και τις περισσότερες φορές αφοριστικών επιθέσεων, ενώ κάποιοι άλλοι πρέπει να εγκαταλείψουν τη χρησιμοποίηση της δημοφιλούς ιδέας της συνεργασίας της Αριστεράς μόνο και μόνο για επικοινωνιακούς στόχους. Πρέπει άμεσα στη ριζοσπαστική Αριστερά να αλλάξουμε σελίδα.
Ερ.: Αυτό τι σημαίνει;
Π.Λ.: Δυστυχώς, οι δυνάμεις της Ριζοσπαστικής Αριστεράς κατεβαίνουν χωριστά στις εκλογές. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να μεταφράζεται σε εκλογικό εμφύλιο. Αντίθετα, οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς οφείλουν να αντιληφθούν ότι σε αυτές τις εκλογές δεν κρίνεται ποια αριστερή δύναμη θα πάρει το πρωτείο. Ο στόχος των ριζοσπαστικών αριστερών δυνάμεων πρέπει να είναι κοινός με αιχμή τις δυνάμεις του μνημονιακού κατεστημένου.
Σε αυτή την ιστορική μάχη, αντίθετα, οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς οφείλουν να επιδείξουν ανάμεσά τους ένα νέο πνεύμα αλληλεγγύης, στοιχειώδους συνεννόησης και επαγρύπνησης απέναντι σε πιθανότατες εχθρικές προβοκάτσιες.
Η ριζοσπαστική Αριστερά πρέπει να δώσει την εκλογική μάχη προετοιμάζοντας το έδαφος για την αναγκαία κοινή δράση και συνεργασία του αύριο.
Ερ.: Θεωρείτε πιθανή, λοιπόν, μια μετεκλογική συνεργασία στο χώρο της Ριζοσπαστικής Αριστεράς;
Π.Λ.: Δεν τη θεωρώ απλώς πιθανή αλλά αναπόφευκτη! Χωρίς μια τέτοια συνεργασία και συμπαράταξη πάνω σε ριζοσπαστικές αλλά και αξιόπιστες προγραμματικές βάσεις δεν κινδυνεύει μόνο η ίδια η Αριστερά να σαρωθεί από πιεστικές και αντιδραστικές εξελίξεις αλλά θα έχει ένα πολύ καταστροφικό και ίσως ανεπίστρεπτα καταστροφικό μέλλον ο τόπος.
Ερ.: Υπάρχει προγραμματική βάση στο πλαίσιο της οποίας μπορεί να γονιμοποιηθεί η συνεργασία της ριζοσπαστικής Αριστεράς ή όπως λένε οι διαφορές είναι τόσο μεγάλες ώστε να μιλάμε για κάτι ανέφικτο;
Π.Λ.: Διαφορές ανάμεσα στις δυνάμεις της ριζοσπαστικής Αριστεράς υπάρχουν και πράγματι είναι ουσιώδεις.
Ωστόσο, μέσα από σοβαρό διάλογο και κοινή δράση μπορεί να βρεθεί κοινή λειτουργική, συνεκτική και αξιόπιστη προγραμματική βάση συνεργασίας.
Για να γίνει αυτό, φυσικά, όλοι και όλες οι πλευρές πρέπει να κάνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις, διατηρώντας βεβαίως, την πληρότητα των ιδιαίτερων θέσεων τους και κυρίως όλες οι πλευρές να επιδείξουν μια νέα προγραμματική προσέγγιση για μια φερέγγυα εναλλακτική, προοδευτική απάντηση στη χώρα, με σοσιαλιστικό προσανατολισμό.
Καταλαβαίνετε ότι δεν μιλάμε για προσχώρηση του ενός στον άλλο αλλά για μια ισότιμη συνεργασία και σύμπραξη.
Όπως είπα, αυτή την εξέλιξη τη θεωρώ, σχεδόν, αναπότρεπτη μετεκλογικά.
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ, ΕΥΡΩ ΚΑΙ Ε.Ε.
Ερ.: Το πιο ακανθώδες ζήτημα για μια συνεργασία των αριστερών δυνάμεων, ίσως, είναι το ζήτημα του ευρώ και της Ε.Ε.; Πως θα μπορούσε εδώ να βρεθεί κοινός παρονομαστής;
Π.Λ. : Είναι πολλά τα κρίσιμα και ακανθώδη για μια συνεργασία.
Γνωρίζετε την προσωπική μου άποψη για το θέμα του ευρώ αλλά και της Ε.Ε. Η θέση μου (όχι του ΣΥΡΙΖΑ) είναι σαφής για την ανάγκη αριστερής εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη και συνολικής σύγκρουσης με την Ε.Ε., η οποία κατά τη γνώμη μου δεν μεταρρυθμίζεται αλλά ανατρέπεται.
Δεν θα είμαι εγώ που θα υπεδείκνυα, αυτή μάλιστα τη στιγμή, μια κοινά αποδεκτή βάση προσέγγισης του θέματος του ευρώ και της Ε.Ε. ανάμεσα στις αριστερές δυνάμεις.
Πιστεύω, όμως, ότι αν υπάρχει ενωτική βούληση μπορεί να βρεθεί αυτός ο κοινός παρονομαστής, χωρίς φυσικά καμία δύναμη να παραιτείται από την πληρότητα της δικής της αντίληψης.
Άλλωστε, οι ραγδαίες εξελίξεις εντός της Ε.Ε., οι οποίες είναι ακραία οπισθοδρομικές αλλά και η νέα ανοδική κινητικότητα που εμφανίζουν οι δυνάμεις της Αριστεράς σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες,διευκολύνουν μετατοπίσεις που θα ενισχύσουν τη δυνατότητα φερέγγυων συγκλίσεων.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
Ερ.: Κάνατε λόγο για τη φερεγγυότητα των προγραμματικών συγκλίσεων σε μια ενδεχόμενη αριστερή συνεργασία αλλά και για την κινητικότητα της Αριστεράς σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Πείτε μας κάτι παραπάνω προς επεξήγηση αυτών των δύο σημείων;
Π.Λ. : Ας ξεκινήσουμε με δυο λόγια για την Αριστεράς στην Ευρώπη.
Όλοι νομίζω βλέπουμε να εμφανίζονται θετικές και ανοδικές εξελίξεις στο αριστερό ευρωπαϊκό τοπίο.
Το Γαλλικό Αριστερό Μέτωπο υπό τον Ζ.Λ. Μελανσόν παρουσιάζει μια ανέλπιστη ανοδική δυναμική, η ισπανική Αριστερά και φυσικά η πορτογαλική Αριστερά παρουσιάζουν νέα ανάπτυξη, στην Ιρλανδία, επίσης, οι εξελίξεις είναι πολύ θετικές. Και αυτά είναι μόνο μερικά δείγματα μιας ελπιδοφόρας προοπτικής.
Γνωρίζετε ότι έχω ασκήσει και πρόσφατα κριτική στις «μετριοπαθείς» θέσεις που έχουν μεγάλα τμήματα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς αλλά πρέπει να πούμε ότι οι εξελίξεις στο πλαίσιό της το τελευταίο διάστημα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές, αν και είναι σαφές ότι χρειάζεται μια συνολικότερη ριζοσπαστικοποίηση των θέσεων της Αριστεράς στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην άποψή τους για τορόλο και το χαρακτήρα του ευρώ και της ίδιας της Ε.Ε.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτός δεν μπορεί να είναι λόγος για την αποστασιοποίηση της ελληνικής ριζοσπαστικής αριστεράς από τις αριστερές ευρωπαϊκές διεργασίες, πολύ περισσότερο βεβαίως γιαγενικές αφοριστικές καταγγελίες.