 |
| φωτο: Βασίλη Καρκατσέλη |
Ένα κείμενο του Βασίλη Καρκατσέλη
Το μπαλκόνι του σπιτιού μας είναι δημόσιος ή ιδιωτικός χώρος;
Βγαίνουμε σε αυτό για να πιάσουν ορίζοντα «τα ματάκια μας», που έλεγε και ο Χάρυ Κλυνν. Κάποιες άλλες φορές (βγαίνω στο μπαλκόνι) για να σηκώσω γαλάζια (ινδιάνικα) σύννεφα επικοινωνίας προς την οδό του προξένου και τα πλοία που περιμένουν στη ράδα του λιμανιού μας (να μας αφήσουν ή παραλάβουν άραγε εμπόρευμα;) ή τη μακρινή (πίσω από το διάσελο της μητρόπολης) πόλη. Κάποιες (ποιο λίγες), αν και συνήθως τα πράγματα είναι και λειτουργούν σαν ένα, για να φωνάξει το πνεύμα «αέρα» και να ψάξει ατραπούς προς μία ακόμη κορφή(να κατακτήσει;) , την επόμενη, του επόμενου λόφου ή βουνού.
Αυτά μέχρι εχθές.
Τώρα πολλά πρέπει να αλλάξουν.
Το μπαλκόνι έγινε ένα ακόμη σύνορο. Που βρίσκονται οι φίλοι μας σήμερα; Πέρασε κι όλας καιρός πολύς που είμαστε χώρια.
Μήπως το μπαλκόνι (με θέα ή όχι) θα μπορούσε να γίνει γέφυρα να μας ενώσει, ξανά, με ποιους άραγε; Που οι παλαιοί συμμαθητές ή συναγωνιστές; Λες να έχουνε αλλάξει και πόσο; Πως θα τους γνωρίσουμε, όταν διασταυρωθούμε κάποια στιγμή στο μέλλον, σε κάποιο βιαστικό πεζοδρόμια; Θα έχει απομείνει σημείο επαφής ή θα αρκεστούμε στα τυπικά: «τι κάνεις;» κτλ;
Αυτή η περιφραγμένη προεξοχή της φυλακής μας πλέον πρέπει να μετατραπεί σε ανοιχτωσιά κοινωνικού προβληματισμού, μπορεί να γίνει πλατεία;
Θα μπορούσε να λειτουργήσει (ένα μπαλκόνι) όπως ο χώρος πέριξ του αγάλματος του Βενιζέλου ή της Καμάρας;
Η Μαρία μας πρότεινε: Βγαίνουμε στο μπαλκόνι, για να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε, να ζητήσουμε Δημόσια και Σοβαρή Υγεία και όχι μόνο. Τα άλλα (για να χειροκροτήσουμε τους γιατρούς, να απλώσουμε σημαίες για να θυμηθούμε το θρίαμβο του 1940 ή να βρωντοφωνάξουμε δήθεν πως η Ελλάδα (της Μαρέβας) είναι ακόμη ζωντανή, να τραγουδήσουμε κτλ) είναι κάτι, αλλά λίγο, σαν αλατοπίπερο στη σκληρή μας καθημερινότητα. Δεν αρκούν σε έναν ζωντανό φωτογράφο.
Όπως λέγαμε και παλιά, η δουλειά του φωτογράφου είναι να διατυπώνει τις απόψεις του με εικόνες (φτιάχνω-δείχνω-κοινωνώ-
επικοινωνώ). Τι εικόνες όμως;
Σε αυτή την ιδιότυπη περίοδο του βίου μας (εθελοντικός εγκλεισμός;), όμως, είναι παράλογο να μη λειτουργούμε ως δια-νοούμενοι του σήμερα, να θέλουμε να κάνουμε το ίδιο είδος φωτογραφίας (με αυτό που κάναμε πριν) και να το επικοινωνούμε (στο όποιο εν δυνάμει κοινό του) με τους ίδιους τρόπους.
Η ζωή στο μπαλκόνι, θέλουμε δε θέλουμε, θέτει επί τάπητος (τα ίδια με παλαιά ερωτήματα) αλλά με πιο πιεστική μορφή: Τι φωτογραφία χρειάζεται η φάση αυτής της εποχής, πως θα την εκφράσω και πως θα την παρουσιάσω;
Πως ένας φωτογράφος θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει δημιουργικά το μπαλκόνι του, πέρα από το να βγάλει μερικές ακόμη καλές εικόνες (στο προηγούμενων εποχών ύφος); Οι εσωτερικές αλλαγές στο ίδιο κάδρο είναι μία λύση, αλλά…. Η παρακολούθηση ενός ή περισσοτέρων αντικειμένων και το πώς αυτά αλλάζουν ανάλογα τις καιρικές συνθήκες ή τους φωτισμούς έχει και αυτό το ενδιαφέρον του, αλλά….. Αυτά και άλλα πολλά δοκιμάστηκαν στο παρελθόν. Το ερώτημα που μπαίνει είναι: Μπορεί το «μπαλκόνι» σήμερα να μας υποδείξει κάτι ποιο φρέσκο, κάτι ανάλογο της εποχής μας και των ερωτημάτων που αυτή θέτει; Και σε δεύτερο επίπεδο (όχι υποχρεωτικά με αυτή τη σειρά): Πώς να τις μοιραστεί (τις παλαιές ή νέες εικόνες του) με τη γειτονιά του, έστω; Με προβολή στους απέναντι τοίχους ίσως;
Δεν φτάνει(;)!
Μήπως αυτή η υποχρεωτική παραμονή (του καθένα μας) στο μπαλκόνι είναι μία ακόμη ευκαιρία να σκεφτούμε (και να δοκιμάσουμε στο πεδίο) μία νέα, άλλου τύπου φωτογραφία, μία φωτογραφία των καιρών μας, μία φωτογραφία που δεν θα έχει ανάγκη την αναπαράσταση του δομημένου γύρω μας περιβάλλοντος και την σε αυτό ζωή, αλλά την αδιόρατη «κατάσταση πολιορκίας» να την μετατρέψει σε πνεύμα.
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται, ακόμη, από μεταμοντέρνα στοιχεία, κάτι που μεταφράζεται πως μπορεί (ο φωτογράφος) να ανα-συνδυάζει, με σαρκασμό ή όχι, όλα αυτά που έφτασαν σε εμάς από της τέχνη του παρελθόντος. Σε αυτό το πνεύμα οφείλει η φωτογραφία μας (καθώς της δίνεται χρόνος για σκέψη - με αφορμή τη φυλακή του μπαλκονιού), να θυμηθεί όλες τις εκκρεμότητές της, τις μάχες που δόθηκαν, τις ήττες και να ορίσει νέα αζιμούθια για την πορεία της/μας.
Δεν υπάρχει δικαιολογία για να μην σκεφτούμε τις ανάγκες της Νέας Φωτογραφίας (της φωτογραφίας του Καιρού) μας.